“Bạc đầu” với 500 vị La Hán kỷ lục

Để xây dựng được hai dãy hành lang La Hán, nơi đặt 500 vị La Hán bằng đá ở chùa Bái Đính (Ninh Bình) là cả một sự “bạc đầu” với các nghệ nhân của làng nghề đá Ninh Vân.

Từ phác thảo trong sách

500 tượng đá La Hán này do bàn tay các nghệ nhân tài hoa nhất của làng nghề đá xã Ninh Vân (huyện Hoa Lư - tỉnh Ninh Bình) chế tác rất điêu luyện và có nghệ thuật độc đáo.

“Khó nhất vẫn là làm tượng Phật” - ông Hoàng Đình Từ.

Trao đổi với PV Kienthuc.net.vn, ông Hoàng Đình Từ, một trong hai nghệ nhân đồng thời là chủ doanh nghiệp tạo ra 500 vị La Hán cho biết: Khó nhất vẫn là làm tượng Phật mà làm tượng Phật, tạo đường nét của dáng và mặt là khó nhất vì “nhất dáng, nhì diện”. Tuy ngồi nhưng dáng ngồi phải vững và oai nghiêm. Mặt tượng phải thể hiện được cái hồn linh thiêng của Phật.

“Khi tạc 500 vị La Hán đá, điều khó khăn lớn nhất là không có mẫu tượng. Đơn vị đặt làm tượng chỉ đưa cho một tập sách “Ngũ Bách La Hán” bằng tiếng Trung Quốc. Trong đó, có viết rất ngắn gọn về lai lịch 500 La Hán, bên cạnh có phác thảo sơ lược từng vị” - ông Từ chia sẻ.

Những nét vẽ này chỉ thể hiện được dáng hình, chủ yếu là ngồi của các vị La Hán, không thấy rõ được lông mày, mắt, mũi, miệng, tai và đặc biệt là không toát ra được nội tâm của các vị La Hán. Vì vậy, phải cần đến những nhà điêu khắc ở Hà Nội.

Theo ông Từ thì các nhà điêu khắc theo các phác thảo trong sách, đọc thêm những thông tin giới thiệu sơ lược về từng vị La Hán để tạo dựng khuôn mẫu.

“Đầu tiên, họ phải nặn tượng bằng đất (âm bản), sau đó dùng chất nhựa giãn nở đàn hồi tốt làm dương bản cho các tượng với tỷ lệ 1/3 cấp số theo không gian 3 chiều. Mẫu mỗi tượng trung bình có chiều cao 0,8m” - ông Từ cho biết thêm.

Những âm bản tượng La Hán hiện nay được đặt tại góc vườn nhà nghệ nhân Hoàng Đình Từ

Các nhà điêu khắc đã sáng tạo mẫu 500 vị La Hán trong năm 2004 mới xong. Họ đã sáng tạo và thổi hồn vào 500 mẫu tượng La Hán.

Đến “bạc đầu” với 500 vị La Hán

Trên 500 khối đá, mỗi khối đá nặng khoảng 5 đến 6 tấn được đưa về xưởng. Chỉ riêng công việc này đã là một kỳ công. Có đá rồi nhưng còn tuỳ theo mẫu tượng, người thợ đá bắt đầu tiến hành đục đẽo dáng sản phẩm...

“Đục thô xong mới đến đục chi tiết. Công đoạn này vô cùng quan trọng, làm sao cho 500 tượng La Hán đá phải giống mẫu, đẹp và có hồn. Những người có tay nghề cao, trình độ kỹ thuật tinh xảo và tính cẩn thận mới làm được việc này. Chỉ một sơ suất nhỏ là đá sẽ vỡ hoặc mẻ, hỏng tượng không hàn gắn được” - ông Từ nhấn mạnh.

Người thợ đá ở Ninh Vân xoay trần cùng đá...

Người thợ đá ở xã Ninh Vân đã thổi hồn vào đá để sáng tạo ra 500 tượng La Hán. Sức tưởng tượng và sáng tạo của họ vô cùng phong phú, từ lông mày, mắt nhìn, nhân trung đều thể hiện đường cong theo đường nét của hoa sen. Nếp áo cà sa cũng thể hiện đường gân của lá sen.

“Có thể nói đây chính là 500 vị La Hán đá của Việt Nam do người Việt Nam sáng tạo (tuy có dựa vào phác thảo của Trung Quốc). Vì vậy, 500 tượng đá La Hán này có thể không giống 500 tượng La Hán của Trung Quốc về chi tiết nhưng đều có nét chung là thể hiện chí khí bất diệt, cao cả của nhà truyền đạo. Thông qua hình dáng, phong độ, thần thái, tâm trạng khác nhau” - thầy Thích Thông Thịnh (TP Hội An) cho biết.

Theo ông Từ thì người thợ phải xoay trần cùng đá, "bạc đầu" với La Hán. Có khi họ phải hít bụi tạc hình những chi tiết tinh xảo trên nét mặt La Hán. Để có một tượng La Hán, một thợ chính và một thợ phụ phải làm trong 3 tháng mới xong.

Được biết hai dãy hành lang La Hán này được lọt vào top 10 kỷ lục Guiness châu Á.

Hai dãy hành lang La Hán trong chùa Bái Đính chiều dài tổng cộng 3.400 m, ôm toàn bộ khu chùa 250 gian. Mỗi gian có kích thước 4,5m x 4,5m. Hai dãy hành lang La Hán xây dựng bằng 10.000 m3 gỗ, do 100 nghệ nhân và 700 người thợ chạm trổ, lắp ghép. Bên trong đặt 500 pho tượng La Hán tạc bằng đá nguyên khối, mỗi tượng cao 2m - 2,5m, nặng 2 - 2,5 tấn.

 Bùi Hiền
Theo http://kienthuc.net.vn/channel/5423/201205/Bac-dau-voi-500-vi-La-Han-ky-luc-1837361/